వామాడ్రోయ్‌! వామాడ్రు!!

వామాడ్రోయ్‌! వామాడ్రు!!
నెత్తిపై తట్ట. ఆ తట్టలో సీసాలు. ఆ సీసాలో ఏదో నీళ్ల మాదిరిగా కనిపిస్తోన్న ద్రవం. వామాడ్రోయ్‌, వామాడ్రు అంటూ ఆ బేరగాడు కేకలు. పాతిక ముప్పై ఏళ్ల క్రితం తరచూ
మా ఊళ్లో (ప్రకాశం జిల్లా, నాగులుప్పలపాడు మండలం, ఈదుమూడి) కన్పించిన దృశ్యం ఇది. విన్పించిన కేకలవి.
‘వాము వాటర్‌’కు నిరక్షరకుక్షుడి నోట పరిణామం చెందిన మాట ‘వామాడ్రు’. గుడ్డెద్దు చేలో పడ్డట్టుగా నిరక్షరాస్యులూ, అక్షరాస్యులూ, ఉపాధ్యాయులు కూడా అలానే పలికేవారు.
వాము వాటర్‌ బేరగాడు మా గ్రామానికి చెంతనున్న దుద్దుకూరు నుంచి రోజూ ఈదుమూడి చేరుకుని సాయంత్రం వరకూ వాటిని అమ్ముకునేవాడు. లీటరు వాము వాటర్‌ సీసా ధర రెండు రూపాయలు ఉండేది. అదే వినియోగదారుడే సీసా ఇస్తే రూపాయికే వాము వాటర్‌ ఇచ్చేవాడు.
వాము వాటర్‌ తెల్లోళ్లదో, నల్లోళ్ల ఇంగ్లీషు లేబులో తెలియదు. బ్రిటీషు పాలనలో ఫిర్కా (తెల్లోళ్ల పన్నుల వసూలు కేంద్రం) కేంద్రంగా ఉన్న దుద్దుకూరులో అధికారులు నివశించేవాళ్లు. అందువలన ఇది వారి దగ్గర నుంచి మనవాడు లాగేసుకున్న ఉత్పత్తో, మన సంప్రదాయ ఆయుర్వేద ఔషధానికి ఏ తెల్లబాబన్నా ఇంగ్లీషు పేరు పెట్టాడో అనుభజ్ఞులు చెప్పాలి.
బేరగాడు దాదాపు ప్రతిరోజూ దుద్దుకూరు నుంచి ఈదుమూడి చేరుకుని తొలుత వాము వాటర్‌ను తయారు చేసుకునేవాడు. అదంతా ఆనాడు నేను చదివే ప్రాథమిక పాఠశాల ఆవరణలోనే సాగుతుండేది. ఉపాధ్యాయుల పెంపకం కారణంగానేమో బడికి సమయానికంటే ముందే వెళ్లేవాడిని. ఇతర విద్యార్థులయినా, ఉపాధ్యాయులయినా నా తర్వాత ఏ అరగంటకో వచ్చేవాళ్లు. పారిశుధ్యకార్మికుడు – రాత్రి కాపలాదారు – అటెండరు రాఘవులు మాత్రం తరగతి గదుల తాళాలు తీస్తో, ఊడుస్తో అక్కడే ఉండేవాడు. ఉదయం 6.50కి ఒకటో బెల్లు  నేనే కొట్టేవాడిని. అలా ఐదు నిమిషాల వ్యవధితో మూడుసార్లు బెల్లు కొట్టాలి. ఏడు గంటలకు బడి ప్రారంభం కావాలి. సరే మళ్లీ వాము వాటర్‌ బేరగాడి గురించి మాట్లాడుకుందాం. (మీరు కాదన్నారా? దారి మళ్లించింది నేనే కదా?!) అతను కూడా ఉదయం ఆరు గంటల ప్రాంతంలో ఖాళీ సీసాల బుట్టతో మా బడి ఆవరణకు చేరేవాడు. అతను వాము వాటర్‌ తయారే చేసే పద్ధతిని రోజూ చూస్తుండేవాడిని. సమీపంలోని చెరువు నుంచి నీటిని తెచ్చుకునేవాడు. ఓ గిన్నెపైన తేరు కోసం గుడ్డను కప్పేవాడు. దానిపై వాము వేసి ఆ నీటిని ఆ గిన్నెలోకి వంపేవాడు. వామును చేతితో నలుపుతుండేవాడు. అలా వామును కలుపుకుని ఆ నీరు గిన్నెలోకి చేరేది. గిన్నె నిండగానే ఆ నీటిని సీసాల్లో నింపి తట్టలో సర్దుకునేవాడు. ఏదో ఉప్పు సంబంధిత పదార్ధాన్ని కూడా వాము వాటర్‌లో కలిపే వాడని లీలగా గుర్తు. సీసాలన్నీ నిండాక అమ్మకానికి ఊళ్లోకి బయలుదేరేవాడు.
”కడుపునొప్పికీ, అరగటానికీ వామాడ్రోయ్‌! వామాడ్రు.
ఆ రోజుల్లో కడుపు నొప్పి వచ్చినా, అరగక ఇబ్బందులు పడతున్నా, పొట్ట ఉబ్బరించినా, మందం చేసినా, పుల్లతేపులు వచ్చినా  వెంటనే ఇంట్లో సిద్ధంగా ఉండే వామువాటర్‌నే తాగించేవాళ్లు. మిగతావాటి సంగతేమోగానీ కడపునొప్పి మాత్రం కాసేపట్లో పారిపోయేది. ఒగరు, కారంకారంగా, కొంత ఉప్పగా ఉండే వామువాటర్‌ను ఇష్టంగా తాగేవాళ్లు అప్పట్లో. అవండీ అలనాటి వామాడ్రు విశేషాలు. ఇలాంటి అనుభవం ఉన్న మిత్రులు స్పందిస్తారని ఆశిస్తున్నాను. ఈ వామువాటర్‌కు సంబంధించి నిజానిజాలేమిటో ఆయుర్వేద వైద్యులు శాస్త్రీయంగా తెలపాలని కోరుతున్నాను.